4ο Γρίφος: «Ναι; Με ακούτε;» - Ο λύκος

Λύση του γρίφου
Θεματική ενότητα: Ο λύκος
Σύνδεση της θεματικής ενότητας με τα σχολικά εγχειρίδια και προτάσεις διδακτικής αξιοποίησης

Λύση του γρίφου

Ο γρίφος

Οι μαθητές/τριες δοκιμάζουν με το ποντίκι τις 3 εναλλακτικές απαντήσεις. Όταν το σέρνουν σε μία απάντηση που δεν είναι η σωστή η κίνηση, ακυρώνεται μέχρι να βρουν τη λύση.

Μια διαδραστική ερώτηση που αφορά σε ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της οικολογίας του λύκου. Μέχρι πόσα μέτρα ή χιλιόμετρα μπορεί να ακουστεί το ουρλιαχτό του λύκου;

Οι μαθητές/τριες δοκιμάζουν με το ποντίκι τις 3 εναλλακτικές απαντήσεις. Όταν το σέρνουν σε μία απάντηση που δεν είναι η σωστή η κίνηση ακυρώνεται μέχρι να βρουν τη λύση.

Με αφορμή το 4ο γρίφο μπορεί να ξεκινήσει μια συζήτηση για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του παρεξηγημένου άγριου κυνηγού. Πλούσιο υλικό θα βρείτε στη Θεματική ενότητα αλλά και στην ενότητα διδακτική αξιοποίησης.

Θεματική ενότητα: Ο λύκος

Ο λύκος κυνηγιέται γιατί μειώνεται διαρκώς η φυσική του λεία (χορτοφάγα θηλαστικά όπως ζαρκάδια, ελάφια, αγριόγιδα) και αναγκάζεται να επιτεθεί στο κτηνοτροφικό κεφάλαιο. Αν λοιπόν αυξηθεί η φυσική του λεία (δηλ. άγρια οπληφόρα), ο λύκος θα παραμένει εκεί όπου είναι η φυσική του θέση: στο δάσος.

Στην Ελλάδα θεωρείτε είδος τρωτό σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των απειλούμενων ζώων της Ελλάδας.

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ υλοποιεί συστηματικά δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για το σημαντικό αυτό είδος. Πιο συγκεκριμένα:

Αναπαράγει και παραχωρεί δωρεάν ελληνικούς ποιμενικούς σκύλους σε κτηνοτρόφους, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν με τον παραδοσιακό και πιο αποτελεσματικό τρόπο οι ζημιές που μπορεί να προκαλέσουν οι αρκούδες και οι λύκοι.

Από το 1998 έως το 2001 υλοποίησε το πρόγραμμα LIFE-ΛΥΚΟΣ, κατά τη διάρκεια του οποίου κατέγραψε τους πληθυσμούς του λύκου στην Ελλάδα και υλοποίησε δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης μέσα από τη συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση και τους κτηνοτρόφους.

Λειτουργεί το Κέντρο Ενημέρωσης και το Καταφύγιο του Λύκου στην Αγραπιδιά Φλώρινας, όπου φιλοξενούνται πρώην αιχμάλωτοι λύκοι από την Ελλάδα και χώρες του εξωτερικού.

(©Α. Καραμανλίδης/ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ)

Με την Ομάδα Άμεσης Επέμβασης παρεμβαίνει σε περιπτώσεις θανατώσεων λύκου από τροχαία ατυχήματα ή άλλη αιτία (δηλητηρίαση, πυροβολισμός) και περιθάλπει τους τραυματισμένους λύκους στο Ειδικό Κτηνιατρείο Άγριων Ζώων του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ.

Περισσότερες πληροφορίες: οι δράσεις του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ για τον λύκο

Ιστοσελίδα του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ
Πληροφορίες ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ: Ο ΛΥΚΟΣ
Παρουσίαση για τον λύκο από το Πρόγραμμα του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ ΒΙΟ-τοπος, Η Φύση στην Αυλή μας

Τρεις νέοι λύκοι στο Καταφύγιο, Δελτίο Τύπου ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ
Ο Ushko και ο Ρώμος στον ΑΡΚΤΟΥΡΟ, Δελτίο Τύπου ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ
Τροχαίο με θύμα λύκο, Δελτίο Τύπου ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ

Σύνδεση της θεματικής ενότητας με τα σχολικά εγχειρίδια και προτάσεις διδακτικής αξιοποίησης

Ψηφιακά Σχολικά Εγχειρίδια

Αναφορές στα σχολικά εγχειρίδια για τη βιολογία και την οικολογία του λύκου.

Για το Γυμνάσιο

Γεωλογία - Γεωγραφία (Α Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο).
Ενότητα Β5.1 Η γεωγραφική κατανομή των οργανισμών
Δ3. ΒΟΡΕΙΑ & ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ: Φυσικό Περιβάλλον

στην ενότητα Άνθρωποι και Οικοσυστήματα αναφέρεται η επανεισαγωγή των λύκων στο Πάρκο του Γέλοουστοουν, για το οποίο μαθαίνουμε στην ενότητα Δ3. ΒΟΡΕΙΑ & ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ: Φυσικό Περιβάλλον ότι είναι το πρώτο εθνικό πάρκο που δημιουργήθηκε στις Η.Π.Α. και σε ολόκληρο τον κόσμο το 1872.

Μπορείτε να παρακολούθησε στο μάθημα των αγγλικών το παρακάτω βίντεο για το πώς οι λύκοι μετά την επανεισαγωγή τους το 1995 στο Γέλοουστοουν άλλαξαν τελείως το φυσικό περιβάλλον με αποτέλεσμα να δώσουν ζωή και σε πολλά άλλα είδη χλωρίδας και πανίδας.

How Wolves Change Rivers

Υπάρχουν κείμενα στα σχολικά εγχειρίδια που αποτυπώνουν τις απόψεις και τις σχέσεις του ανθρώπου με τον λύκο από την αρχαιότητα έως σήμερα. Η σχέση αυτή συχνά είναι σχέση σύγκρουσης και ανταγωνισμού, αλλά και πολλές φορές σχέση θαυμασμού και σεβασμού. Διερευνήστε αυτά τα κείμενα (μέσα και από τις δραστηριότητες που προτείνονται στα σχολικά εγχειρίδια) και στη συνέχεια ζητήστε από τους μαθητές και τις μαθήτριες να εκφράσουν τις δικές τους απόψεις. Προτείνονται ακόμη εδώ και ταινίες ή λογοτεχνικά βιβλία σχετικά με τον λύκο.

Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Β Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Eμπλουτισμένο).

Κείμενο: Ο λύκος, ΕΡΜΑΝ ΕΣΕ

Θέμα του κειμένου είναι οι δύσκολες συνθήκες επιβίωσης του χειμώνα για τα ζώα της περιοχής ακόμη και για τον λύκο.

Αναφορά που μπορεί να συνδεθεί με το εξής βίντεο ως αφόρμηση στη διδασκαλία του κειμένου:

Στα ελληνικά δάση ζει ένας παρεξηγημένος κυνηγός, που οργανώνεται σε αγέλες. Θεωρείται εξυγιαντής των δασών τρώει τα άρρωστα, τα αδύναμα και τα νεκρά ζώα και βοηθάει το δάσος να είναι υγιές. Πολλές φορές καταλήγει να τρώει από τα σκουπίδια των ανθρώπων γιατί δεν βρίσκει ελάφια και άλλα άγρια φυτοφάγα ζώα στο δάσος για να τραφεί. Ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει είναι ότι μειώνονται συνεχώς τα άτομα της αγέλης του και έτσι δυσκολεύεται να κυνηγήσει θηράματα. Δείτε εδώ ένα σύντομο βίντεο από το πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ Οι Αγρι-άνθρωποι, Πολίτες του Μέλλοντος.

Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Α Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Κείμενο: Το μνήμα της μάνας, Ανδρέας Καρκαβίτσας
Στο διήγημα περιγράφονται οι κυνηγετικές επιδόσεις των λύκων που τα θηράματά του είναι ζώα του δάσους αλλά και μία γαϊδουρίτσα. Η επίθεση λύκων σε οικόσιτα ζώα αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους σύγκρουσης του λύκου με τους ανθρώπους. Ο τρόπος προσέγγισης του κειμένου ως προς τον λύκο προτείνεται στο βιβλίο του εκπαιδευτικού ως εξής:

Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α’ Γυμνασίου, ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ- ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. Εκδ. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»
σελ. 149
Το αφήγημα, αν και παραδοσιακής θεματολογίας και μορφής, καλό είναι να ερμηνευτεί μέσα από τη σύγχρονη αντίληψη που καταργεί το στερεότυπο καλό-κακό ζώο και συμβάλλει στην «οικολογικοποίηση» της σκέψης των μαθητών. Oι μαθητές, δηλαδή, είναι σωστό να συνειδητοποιήσουν ότι δεν υπάρχουν «καλά» και «κακά» ζώα, αλλά άγρια και εξημερωμένα. Oι λύκοι, π.χ., δεν πρέπει να αντιμετωπιστούν στερεοτυπικά, ως επιθετικά και αιμοβόρα ζώα, αλλά ως μέρη ενός οικοσυστήματος το οποίο ισορροπεί με μια συγκεκριμένη τροφική αλυσίδα.

Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Α Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Κείμενο: O αδάμαστος, Τζακ Λόντον
Το κλασικό μυθιστόρημα του Τζακ Λόντον για τη σχέση ενός λυκόπουλου με τον αφέντη του. Στις διαθεματικές δραστηριότητες προτείνεται η παρακολούθηση της αντίστοιχης ταινίας

Πηγή

ενώ στο βιβλίο του δασκάλου σελ. 157 αναφέρεται στις οδηγίες διδασκαλίας:
«Να καταδικαστεί μέσα από διάλογο η κακομεταχείριση των ζώων.»

Δείτε εδώ το τρέιλερ από την ταινία (2).

Αρχαία Ελλάδα, ο τόπος και οι άνθρωποι - Ανθολόγιο (Β Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο), Ενότητα: 13. – Ο ελληνικός αθλητισμός με τα μάτια ενός ξένου
Η αναφορά στον Λύκειο Απόλλωνα που πιθανόν πήρε το όνομά του από το λύκο μπορεί να αποτελέσει αφορμή για την διερεύνηση του λύκου στην αρχαιότητα σε συνδυασμό με αναφορές από την Ιλιάδα και έναν μύθο του Αισώπου.

Αρχαία Ελληνικά (ΜΤΦΡ.) Ομηρικά Έπη Ιλιάδα (Β Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή – Εμπλουτισμένο, Ενότητα: ραψωδία Δ Ορκίων σύγχυσις. Αγαμέμνονος επιπώλησις (Οι Τρώες παραβαίνουν τις συμφωνίες – Ο Αγαμέμνονας επιθεωρεί -το στράτευμα πριν από τη μάχη)
470-472
Έτσι η ζωή του εκόπη, κι άναψε στους Τρώες και στους Αργίτες
τότε τρανό κακό από πάνω του, τι κι απ’ τα δυο τα μέρη χιμούσαν σαν τους λύκους κι έριχναν ο ένας τον άλλο κάτω.

Αρχαία Ελληνικά (ΜΤΦΡ.) Ομηρικά Έπη Ιλιάδα (Β’ Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή – Εμπλουτισμένο, Ενότητα: ραψωδία Χ, Εκτορος Αναίρεσις (Ο Θάνατος του Έκτορα)
«Μη μου προφέρεις σύμβασες, ω Έκτορ μισητέ μου,
λεοντάρια και άνθρωποι ποτέ δεν όμοσαν ειρήνην,
λύκοι και αρνιά δεν γίνεται ποτέ να ομογνωμήσουν, αλλ’ έχθραν έχουν άσπονδην κακήν ανάμεσόν τους.

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα (Α Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή, Παράλληλα Κειμενα.
Δεύτερο παράλληλο κείμενο
Στον μύθο ο Αίσωπος περιγράφει τι έπαθε ο λύκος που κακολογούσε την αλεπού στο λιοντάρι.

Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Γ Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Κείμενο: Στο παιδί μου, Μανόλης Αναγνωστάκης
Το ποίημα παραπέμπει στα κλασικά παραμύθια για τον λύκο.

Δείτε ακόμη για τα παραμύθια του λύκου:

Ευαγγελία Κανταρτζή & Σταυρούλα Τσετσή, Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένας κακός λύκος: Προσεγγίζοντας τη λογοτεχνία με αφορμή τα παραμύθια με λύκους, Γέφυρες, 32, 2006, 12-23

Για το Λύκειο

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ, Β’ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ- ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ. Εκδ. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ», Κεφ. 1.3 Οι κοινωνικές αξίες ΣΕΛ. 12
Κείμενο: Ο μύθος των δύο λύκων από την φυλή Τσερόκι

Αλλά λογοτεχνικά βιβλία που μπορούν να συνδυαστούν με τα λογοτεχνικά κείμενα των σχολικών εγχειριδίων.

Περιγραφή και σχετικά άρθρα εδώ

Πληροφορίες για την αντίστοιχη ταινία εδώ (euronews, στα ελληνικά)

Για την υπόθεση της ταινίας

Και το ντοκιμαντέρ του Nicolas Vanier Ο Τελευταίος Κυνηγός

Περιγραφή και τρέιλερ dvd-trailers
Και στο cine.gr

Άρθρο για την παιδική και εφηβική λογοτεχνία σχετικά με το περιβάλλον και την άγρια ζωή
Εμείς καταστρέφουμε, εσείς να τα σώσετε;, Ελένη Σβορώνου, ο αναγνώστης

Φτιάξε ένα οριγκάμι λύκου. Αισθητική Αγωγή - Εικαστικά (B' Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο). Ενότητα: Το χαρτί και οι τεχνικές του. Γίνεται αναφορά στην τεχνική του οριγκάμι με την οποία οι μαθητές/τριες μπορούν να δημιουργήσουν άγρια ζώα.

Οριγκάμι λύκου του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ

Για να πάρετε και άλλες ιδέες για οριγκάμι λύκου δείτε εδώ: JOSEPH WU ORIGAMI πληκτρολογώντας στη μηχανή αναζήτησης wolf.

Ένα meme για τον λύκο!

Πρόκειται για εικόνες με ένα μήνυμα που μεταφέρουν ιδέες, συναισθήματα και τρόπους συμπεριφοράς. Είναι αρκετά διαδομένα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ιδιαίτερα δημοφιλή στα παιδιά και του εφήβους. Παρακάτω σας δίνονται χαρακτηριστικές εικόνες λύκων για να φτιάξετε το δικό σας meme (μιμίδιο) που να αποτυπώνει στιγμές της σχολικής ζωής. Εμείς ετοιμάσαμε ένα για εσάς.

Υπάρχουν πολλές εφαρμογές στο διαδίκτυο για να φτιάξετε ένα κείμενο με εικόνα όπως αυτό.

Ζητήστε και τη συνδρομή του εκπαιδευτικού της Πληροφορικής.